Yayınlanma tarihi •son güncelleme
Afganistan’da Taliban yönetiminin açıkladığı yeni kurallar, iktidara geldikten sonra yayınlanan ilk resmi ahlak kanunları olarak öne çıkıyor.
Afganistan’da Taliban yönetimi, “iyiliği teşvik etmek, kötülüğü önlemek” gibi gerekçelerle getirileceğini söylediği yeni yasalarla kadınların kamusal alanlardaki seslerini ve yüzlerini yasakladı.
Taliban 2021 yılında iktidara geldikten sonra “iyiliği yayma ve kötülüğü önleme” bakanlığını (Emr-i bi’l ma’rûf ve nahy-i anil münker) kurdu.
Bir hükümet sözcüsüne göre bakanlık, Çarşamba günü Taliban lideri Hibetullah Akhundzade tarafından onaylanan, toplu taşıma ve halka açık kutlamalar gibi günlük yaşamın çeşitli yönlerini kapsayan yeni yasalar yayınladı.
Associated Press’in (AP) incelediği 114 sayfalık 35 maddelik belgede yer alan bu kurallar, Taliban’ın Afganistan’da iktidara gelmesinden bu yana yayınlanan ilk resmi ahlak kanunları olarak öne çıkıyor.
Bakanlık sözcüsü Mevlevi Abdul Gaffar Farooq Perşembe günü yaptığı açıklamada, “Bu İslam hukukunun iyiliğin yayılması ve kötülüğün ortadan kaldırılmasında büyük fayda sağlayacağını size temin edebilmemizi umuyoruz.” dedi.
Kanunlar, bakanlığa kişisel davranışları düzenleme ve kanunu ihlal ettiği iddia edilen Afganlara uyarı veya tutuklama gibi yaptırımlar uygulama yetkisi veriyor.
Kadınlarla ilgili 13. madde, bir kadının toplum içinde her zaman vücudunu örtmesi gerektiğini ve başkalarını kışkırtmamak için yüzünü kapatması gerektiğini belirtiyor. Kıyafetlerin ince, dar veya kısa olmaması gerektiğini belirtiyor.
Taliban’a göre kadınlar, Müslüman olsun ya da olmasın tüm yabancı erkekleri örtmeli ve yozlaşmamak için tüm gayrimüslimlere aynı şekilde davranmalıdır.
Bir kadının sesi özel kabul edildiğinden, şarkı söylemesi, yüksek sesle okuması veya topluluk önünde konuşması yasaktır. Ayrıca kadınların, kan ve evlilik bağı bulunmayan erkeklere bakması yasak olduğu gibi, erkeklerin de kadınlara bakması yasaktır.
Kanunun 17. maddesi canlılara ait görsellerin yayınlanmasını yasaklamaktadır.
19. madde müziği, kadınların yalnız seyahat etmesini ve kan bağı olmayan erkek ve kadınlarla birlikte olmasını yasaklıyor. Ayrıca yolcuların ve sürücülerin belirlenen saatlerde dua etmeleri de gerekiyor.
Bakanlığın internet sitesine göre “iyiliği teşvik etmek”, duayı, “Müslümanların karakter ve davranışlarını İslam hukukuyla uyumlu hale getirmeyi”, kadınların örtünmesini ve insanları İslam’ın beş şartına saygı göstermeye teşvik etmeyi içeriyor. “Kötülüğü ortadan kaldırmak”, İslam hukukunun yasakladığı şeylerin yapılmasını engellemek demektir.
Geçtiğimiz ay yayınlanan Birleşmiş Milletler (BM) raporunda, bakanlığın talimat ve bunları uygulama yöntemlerinin Afganlar arasında korku ve yıldırma iklimine katkıda bulunduğu belirtildi.
Raporda bakanlığın rolünün medya kontrolü ve uyuşturucu bağımlılığının ortadan kaldırılması gibi kamusal yaşamın diğer alanlarına da genişlediği belirtildi.
İnsan Hakları Servisi başkanı Fiona Frazer, “Raporda tespit edilen sorunların çokluğu göz önüne alındığında, fiili yetkililerin bu kontrolün artacağı ve genişleyeceği yönündeki tutumu, başta kadınlar ve kızlar olmak üzere tüm Afganlar için ciddi endişe kaynağıdır” dedi. Afganistan. Afganistan’daki BM Misyonu.
Taliban BM’nin raporunu reddetti.