Hizbullah askeri gücünü 2006 yılında patlak veren ve iki İsrailli askeri kaçırıp diğerlerini öldürdüğü beş haftalık savaşta gösterdi
Lübnan Hizbullahı, tartışmalı Şeba Çiftlikleri’ndeki İsrail askeri mevzilerini hedef aldığını ve Hamas’ın İsrail’e benzeri görülmemiş saldırısının ardından Filistin halkıyla “dayanışma içinde” hareket ettiğini açıkladı.
İsrail, Hizbullah’a topçu ateşiyle karşılık verdi. Herhangi bir can kaybı bildirilmedi ancak bölgede bir ‘savaş atmosferi’ var.
İran’ın desteklediği Şii grup, Lübnan’ın 1975-90 iç savaşı sırasında kurulan karanlık bir hizipten, Lübnan devleti üzerinde büyük nüfuza sahip, ağır silahlı bir güce dönüştü.
Aralarında ABD’nin de olduğu çok sayıda ülke Lübnan Hizbullahı’nı terör örgütü olarak görüyor.
Hizbullah ne zaman ortaya çıktı?
İran Devrim Muhafızları, İslam Devrimi’ni ihraç etmek ve Lübnan’ı işgal eden İsrail güçleriyle savaşmak için 1982’de Hizbullah’ı kurdu.
Tahran’ın Şii İslamcı ideolojisini paylaşan Hizbullah, Lübnanlı Şii Müslümanlar arasından üye topladı.
Hizbullah’ın askeri gücü
Hizbullah, iç savaşın sonunda Şiilerin çoğunlukta olduğu güney bölgesini işgal eden İsrail güçleriyle savaşmak için silahlarını elinde tuttu. Yıllar süren gerilla savaşı İsrail’in 2000 yılında geri çekilmesine neden oldu.
Hizbullah askeri gücünü 2006 yılında patlak veren ve iki İsrailli askeri kaçırıp diğerlerini öldürdüğü beş haftalık savaşta gösterdi.
Savaş boyunca Lübnan’da çoğu sivil olmak üzere bin 200 kişi ve İsrail tarafında ise çoğu asker olmak üzere 158 kişi öldü. Hizbullah İsrail’e binlerce roket fırlattı.
Örgütün askeri kapasitesi, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın çoğunlukla Sünni isyancılarla mücadele etmesine yardımcı olmak için 2012 yılında Suriye’ye konuşlandırıldıktan sonra arttı.
Hizbullah övündüğü hassas roketleriyle İsrail’in her yerini vurabileceğini söylüyor.
Hizbullah lideri Seyyid Hasan Nasrallah, 2021’de grubun 100 bin savaşçısının olduğunu söyledi.
İran, Hizbullah’a silah ve para veriyor. ABD’nin tahminlerine göre, İran Hizbullah’a her yıl yüz milyonlarca dolar kaynak aktarıyor.
Bölgesel etki
Hizbullah’ın, Filistinli gruplar Hamas ve İslami Cihad dahil olmak üzere bölgedeki İran destekli diğer gruplarla derin bağları var.
Hamas’ın 7 Ekim’deki saldırılarının ilk saatlerinde Hizbullah, “Filistin direnişinin liderleriyle doğrudan temas halinde” olduğunu duyurdu.
Hizbullah, Irak’taki İran destekli grupları eğitiyor ve oradaki çatışmalara katılıyor. Suudi Arabistan, Hizbullah’ın Yemen’de İran müttefiki Husileri desteklemek için de savaştığını söylüyor. Hizbullah ise bunu reddediyor.
Lübnan’daki rolü
Grubun hükümette bakanları ve parlamentoda milletvekilleri var.
Hizbullah’ın Lübnan’daki etkisi, silahlı gücü ve grubun Lübnan’ı İsrail’e karşı koruduğunu söyleyen birçok Şii’nin desteğinden güç alıyor.
REKLAMHizbullah’a karşı olan Lübnanlı partiler, grubun devleti baltaladığını söylüyor ve Hizbullah’ı tek taraflı olarak Lübnan’ı çatışmalara sürüklemekle suçluyor.
2008’de Batı ve Suudi Arabistan’ın desteklediği Lübnanlı rakipleriyle yaşanan güç mücadelesi kısa bir çatışmaya dönüştü.
Hükümetin grubun askeri iletişim ağına karşı harekete geçme sözü vermesinin ardından Hizbullah savaşçıları Beyrut’un bazı kısımlarını ele geçirdi.
Lübnan’daki Suudi etkisini simgeleyen eski Başbakan Refik el-Hariri’nin öldürülmesinin ardından Hizbullah, müttefiki Suriye’nin Lübnan’dan çekilmesiyle 2005 yılında siyasete daha belirgin bir şekilde girdi.
Daha sonra BM destekli bir mahkeme, suikastla ilgili olarak üç Hizbullah üyesini gıyaben mahkum etti. Hizbullah ise suikastte herhangi bir rolü olduğunu reddediyor ve mahkemeyi düşmanlarının bir aracı olarak tanımlıyor.
REKLAM2016 yılında Hizbullah’ın müttefiki Hıristiyan siyasetçi Michel Aoun cumhurbaşkanı oldu. İki yıl sonra Hizbullah ve müttefikleri parlamentoda çoğunluğu elde etti. Bu çoğunluk 2022’de kaybedildi ancak grup siyasi gücünü korumaya devam etti.
2020 yılında Beyrut limanındaki patlama ile ilgili soruşturmada müttefiklerini sorgulamaya çalışan bir yargıca karşı kampanya başlattı. Gerilim, 2021’de Beyrut’ta çatışmalara yol açtı.
Batı hedeflerine saldırı ile suçlanma
Lübnanlı güvenlik yetkilileri ve Batılı istihbarat birimlerine göre Hizbullah’la bağlantılı gruplar, 1980’lerde Batılı büyükelçiliklere ve hedeflere intihar saldırıları düzenledi ve Batılıları kaçırdı.
İslami Cihad adlı grubun, 2008 yılında Suriye’de arabasına yerleştirilen bombanın patlaması sonucu öldürülen Hizbullah’ın üst düzey komutanlarından İmad Muğniye tarafından yönetildiği düşünülüyordu.
ABD, 1983 yılında Beyrut’taki ABD Deniz Kuvvetleri karargâhını yok eden, 241 askerin ölümüne yol açan intihar saldırısından ve aynı yıl ABD büyükelçiliğine düzenlenen intihar saldırısından Hizbullah’ı sorumlu tutuyor.
REKLAM1983 yılında Beyrut’ta bir Fransız kışlasına düzenlenen intihar saldırısında da 58 Fransız paraşütçü ölmüştü.
Hizbullah lideri Nasrallah, 2022’de verdiği bir röportajda bunların Hizbullah ile bağlantısı olmayan küçük gruplar tarafından gerçekleştirildiğini söyledi.
Terörist tanımlaması
ABD dahil Batılı ülkeler Hizbullah’ı terör örgütü olarak tanımlıyor. Suudi Arabistan da dahil olmak üzere ABD’nin müttefiki Körfez Arap ülkeleri de aynısını yapıyor.
Avrupa Birliği, Hizbullah’ın askeri kanadını terörist grup olarak sınıflandırıyor ancak siyasi kanadını sınıflandırmıyor.
Arjantin, 1994 yılında Buenos Aires’teki bir Yahudi cemaat merkezinin bombalanması ve 85 kişinin ölümüyle sonuçlanan olaydan ve 1992 yılında Buenos Aires’teki İsrail büyükelçiliğine düzenlenen ve 29 kişinin ölümüyle sonuçlanan saldırıdan Hizbullah ve İran’ı sorumlu tutuyor.